Ψυχίατρος, ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής;
Θέλω να μιλήσω σε κάποιον επαγγελματία, αλλά σε ποιόν; Ποιά είναι η διαφορά του ψυχιάτρου, του ψυχολόγου και του ψυχοθεραπευτή; Εύλογη απορία. Ας προσπαθήσουμε να διαφωτίσουμε την κατάσταση.
Ο ψυχίατρος, από άποψη υποχρεωτικής εκπαίδευσης, έχει αποφοιτήσει από 6ετή Ιατρική σχολή, κι έπειτα εκπαιδεύτηκε 5 χρόνια για την απόκτηση της ειδικότητας της ψυχιατρικής σε κάποιο Νοσοκομείο. Εφόσον μιλάμε για την Ελλάδα, πιθανότατα εργάστηκε και σε κάποιο αγροτικό ιατρείο για 1 ή 2 χρόνια. Έχει πρόσβαση στη συνταγογράφηση, μπορεί να καταχωρεί παραπεμπτικά και συνταγές φαρμάκων εφόσον το κρίνει σκόπιμο, και είναι ο πλέον αρμόδιος για να εξετάσει έναν ενδιαφερόμενο και να καταλήξει σε μια διάγνωση, από την (κατά την λαϊκή ρήση) "ελαφριά" διάγνωση μιας διαταραχής πανικού ή μιας αγχώδους διαταραχής εως τις (κατά την λαϊκή ρήση "βαριές") σοβαρότερες και χρονιότερες διαταραχές, όπως η ψύχωση ή η διπολική διαταραχή. Επίσης, είναι εκείνος που δύναται να προτείνει μια φαρμακευτική θεραπεία και να παρακολουθήσει την εξέλιξη του ασθενή.
Ο ψυχολόγος, από άποψη υποχρεωτικής εκπαίδευσης, έχει αποφοιτήσει από 4ετή Σχολή Ψυχολογίας, και μπορεί να διατηρεί ιδιωτικό γραφείο ή να εργαστεί σε Νοσοκομείο. Μπορεί να συμβάλει στην διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση του ασθενή, αλλά δεν δύναται να χορηγήσει πιστοποιητικό, αναρρωτική άδεια, φάρμακα, παραπεμπτικά ή άλλες βεβαιώσεις.
Και οι δύο, από άποψη προεραιτικής εκπαίδευσης, μπορεί φυσικά να έχουν κάνει επιπλέον σπουδές, πχ κάποιο μεταπτυχιακό, μετεκπαίδευση στο εξωτερικό ή εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία.
Ούτε ο ψυχίατρος ούτε ο ψυχολόγος είναι εξ'ορισμού ψυχοθεραπευτές.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχολή "ψυχοθεραπείας" όπου φοιτεί κάποιος και παίρνει πτυχίο ψυχοθεραπευτή. Αντίθετα, μπορεί είτε ο ψυχίατρος, είτε ο ψυχολόγος, είτε κάποιος νοσηλευτής με ειδικότητα ψυχιατρικής, να εκπαιδευτεί με ιδιωτική πρωτοβουλία στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που τον ενδιαφέρει (πχ Γνωστική Συμπεριφορική, Γνωστική Αναλυτική, ψυχοδυναμική, συστημική). Το κάθε "ρεύμα" ψυχοθεραπείας, έχει ορίσει την θεωρητική εκπαίδευση (μαθήματα, σεμινάρια) και την πρακτική άσκηση (θεραπεία με συγκεκριμένο αριθμό ασθενών, για συγκεκριμένο αριθμό συνεδριών) που απαιτεί ώστε να πιστοποιήσει ότι ο Χ μαθητής είναι ψυχοθεραπευτής και ανήκει στην αντίστοιχη Πανελλήνια Εταιρεία.
Συνεπώς, η ψυχοθεραπεία είναι μια επιπλέον εκπαίδευση, που γίνεται παράλληλα ή μετά την ειδικότητα για τους ψυχιάτρους, και μετά την σχολή ψυχολογίας για τους ψυχολόγους.
Ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να είναι είτε ψυχίατρος, είτε ψυχολόγος, είτε ειδικευμένος ψυχιατρικός νοσηλευτής που εκπαιδεύτηκαν και πιστοποιήθηκαν από μία από τις επίσημες Εταιρείες ψυχοθεραπείας της χώρας.
Σε ποιόν, λοιπόν, να απευθυνθώ;
Αυτό εξαρτάται από την διάγνωση (υπάρχει ήδη διάγνωση; πρόκειται για πρώτη αξιολόγηση; είναι πιθανό να χρειαστούν εξετάσεις; αν υπάρχει διάγνωση, είναι πιθανόν να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή;), από τις προσδοκίες του ασθενή, από την πρόσβαση και την διαθεσιμότητα του εκάστοτε επαγγέλματος (δεν υπάρχουν όλα σε όλες τις πόλεις, ειδικά στην επαρχία) και φυσικά από την ποιότητα της θεραπευτικής σχέσης μεταξύ θεραπευόμενου και θεραπευτή.